İlk Yardım (2)

Kırık :
Kırık; kemik bütünlüğünün bozulmasıdır. Kırıklar, darbe sonucu ya da kendiliğinden oluşur.
 Kırık çeşitleri

•Kapalı kırık: Kemik bütünlüğü bozulmuştur ancak deri sağlamdır.
• Açık kırık: Deri bütünlüğü bozulmuştur. Kemik uçları dışarı çıkmıştır, beraberinde kanama ve enfeksiyon riski taşırlar.
•Parçalı kırık: Kemik birden fazla yerden kırılmıştır.

Kırık belirtileri
•Bölgenin hareket edilmesi ile artan yoğun ağrı,
• Şekil bozukluğu
• Bölgede şişlik ve kanama sonucu morarma,
• İşlev kaybı,
•Hareketlerde kısıtlanma
Kırığın yol açabileceği olumsuz durumlar
•Kırık yakınındaki damar, sinir, kaslarda yaralanma ve sıkışma. ( Kırık bölgede nabız alınamaması, soğukluk, solukluk, aşırı hassasiyet )
•Kanamaya bağlı şok.
•Açık kırıklarda enfeksiyon riski görülebilir.

Kırıklarda ilk yardım
• Yaşamı tehdit eden başka yaralanma varsa ona öncelik verilir.
• Hasta ya da yaralı hareket ettirilmez.
• Ani hareketlerden kaçınılır, kırık kemik düzeltilmeye çalışılmaz.
• Kırık kolda ise; şişlik oluşacağından yüzük, saat vb. takılar ya da eşyalar çıkartılır.
•Kırık olan bölge, bir üst ve bir alt eklemi de içine alacak şekilde karton, tahta vb. sert cisimle tespit edilir(sağlık ekiplerinin ulaşamayacakları ve taşıma yapılması gereken durumlarda).
•Tespit edilen bölge yukarıda tutularak dinlenmeye alınır.
•Kırık bölgede sık aralıklarla (3-5 dk.) nabız, derinin rengi kontrol edilir.

Burkulma:
Burkulma; eklem yüzeylerinin anlık olarak ayrılmasıdır
Burkulmalarda ilk yardım
• Sıkıştırıcı bir bandajla burkulan eklem, dolaşımı engellemeyecek şekilde tespit edilir.
•Şişliği azaltmak için bölge yukarı kaldırılır.
•Soğuk uygulama yapılır.
•Hareket ettirilmez.

Çıkık:
Çıkık; eklem yüzeylerinin kalıcı olarak ayrılmasıdır
 Çıkıklarda ilk yardım
• Eklem bulunduğu şekilde tespit edilir (sağlık ekiplerinin ulaşamayacakları ve taşıma yapılması gereken durumlarda).
• Çıkık yerine asla oturtulmaya çalışılmaz.
• Hasta ya da yaralıya ağızdan hiçbir şey verilmez.
• Çıkık bölgesinde; nabız, deri rengi, ısı kontrol edilir.
• Tıbbi yardım istenir ( 112 ).

Kedi - köpek ısırmalarında ilk yardım
Hafif yaralanmalarda;
• Yara 5 dk. süreyle sabun ve soğuk suyla yıkanır.
• Yaranın üzeri temiz bir bezle kapatılır.

Ciddi yaralanma ve kanama varsa;
• Yaraya temiz bir bezle basınç uygulanarak kanama durdurulur.
• Derhal tıbbi yardım sağlanır ( 112 ) 

Arı sokmasında ilk yardım
• Arının soktuğu bölge yıkanır.
• Derinin üzerinden arının iğnesi görünüyorsa çıkarılır.
• Soğuk uygulama yapılır ( soğuk su ). Amonyak vb. kullanılmaz.
• Eğer ağızdan sokmuşsa, solunumu güçleştiriyorsa kişinin buz emmesi sağlanır.
• Ağız içi sokmalarında ve alerjisi olanlar için tıbbi yardım istenir.
 
Akrep sokmasında ilk yardım
• Hasta sakinleştirilir.
• Sokmanın olduğu bölge hareket ettirilmez.
• Hasta ya da yaralı yatar pozisyonda tutulur.
• Sokulan bölgeye soğuk uygulama yapılır.
• Sokulan yerindört parmak üst bölümüne dolaşımı engellemeyecek şekilde bandaj uygulanır.

Yılan sokma / ısırmalarında ilk yardım
• Yara soğuk su  ile yıkanır.
• Yaraya yakın bölgedeki baskı yapabilecek takı ya da eşyalar çıkarılır ( yüzük, bilezik, saat vb.).
• Yaraya soğuk uygulama yapılır.
• Yaralanan bölgenin dört parmak üst bölümüne dolaşımı engellemeyecek şekilde bandaj uygulanır.
• Yaralının yaşam bulguları izlenir.

ZEHİRLENMELERDE İLK YARDIM
Zehirlenme:
Zehirleyici maddenin vücuda girmesi sonucu normal vücut fonksiyonlarının bozulmasıdır.
Zehirlenmelerde etkilenen sistemler ve görülen belirtiler

Sindirim sistemi; bulantı, karın ağrısı, kusma, ishal.
Sinir sistemi;  rahatsızlık hissi, hareketlerde uyumsuzluk, havale, bilinç kaybı.
Solunum sistemi;nefes darlığı, morarma, solunum durması.
Dolaşım sistemi;nabız bozukluğu, kalp durması.
 Sindirim yolu zehirlenmesi : Ev ya da bahçede kullanılan kimyasal maddeler, zehirli mantarlar, bozuk besinler, aşırı ilaç ve alkol alınması sonucu oluşur.
Solunum yolu zehirlenmesi: Genellikle karbon monoksit gazı ( tüp kaçakları, şofben, sobalar ) lağım çukurunda biriken karbondioksit, klor, yapıştırıcılar, boyalar, ev temizleyicileri vb. maddelerin solunması sonucu oluşur.
Cilt yolu zehirlenmesi:Zehirli madde vücuda deri yoluyla girer.
İlaç enjeksiyonu, zehirli bitkilere temas, zirai ilaçlar, zehirli

Sindirim yolu ile zehirlenmede ilk yardım
• Kişinin bilinci kontrol edilir.
• Sadece ağız zehirli maddeyle temas etmiş ise su ile çalkalanır.
• Hasta ya da yaralının yaşam bulguları değerlendirilir.
• Kusma, bulantı, ishal vb. belirtiler değerlendirilir.
• Özellikle, yakıcı maddenin alındığı ve hasta yaralının ne yiyip içtiğinin bilinmediği  durumlarda hasta asla kusturulmaz!
• Bilinç kaybı varsa hasta ya da yaralıya koma pozisyonu verilir.

Solunum yoluyla zehirlenmelerde ilk yardım
• Olay yeri güvenliği sağlanır (Gaz vanası kapatılır, olay yerine ateşle yaklaşılmaz).
• Cam, kapı vb. açılarak ortam havalandırılır ya da hasta temiz havaya çıkarılır.
• Hastanın bilinci kontrol edilir, solunum yolu açıklığı ve solunumu değerlendirilir.
• Hasta rahat nefes alabilmesi için yarı oturur pozisyonda tutulur.
• Hastanın bilinci kapalı ise koma pozisyonu verilir.
• Tıbbi yardım istenir (112)

Deri yolu ile zehirlenmelerde ilk yardım
• Olay yeri güvenliği sağlanır.
• Yaşam bulguları değerlendirilir.
• Zehir bulaşmış giysiler çıkartılır.
• Zehirle temas etmiş deri  15 - 20 dk. boyunca bol suyla yıkanır.
• Tıbbi yardım istenir (112).