Bebeklikten çıkan çocuklarımız yürüyor; konuşuyor diye düşününce bakıyoruz ki her şey istediğimiz gibi gitmiş ama bir sorun var: Tuvalet problemi. Bütün ebeveynler kısa bir sürede sonuca ulaşmak ister; alışverişe gezmeye gitmişken birden çocuğunuz ağlar: Tuvaletini yapmıştır. O an istersiniz ki keşke söylese; altına yapmasa. Bunları istemek hakkınız ama çocuğunuza tuvalet alışkanlığını kazandırmada büyük sorumluluk size düşüyor.

Tuvalet alışkanlığının çocuk için sadece bezi bırakarak tuvaleti kullanmaya başlama süreci olarak görülmemesi gerekir. Tuvalet alışkanlığını kazanma, çocuğun gelişiminde önemli bir basamaktır. Anne babalar genellikle mümkün olduğunca erken davranarak çocuklarına tuvalet alışkanlığı kazandırmak isterler. Tuvalet eğitimine başlamak için en uygun zaman çocuğunuzun hazır olduğu zamandır. Kimi çocuk 18 aylıkken bu alışkanlığı kazanır; kimi çocuk da 4 yaşındayken. Her çocuk için bu yaş aralığı değişebilir. Araştırmalara göre kız çocukları ) erkek çocuklara göre tuvaletini kontrol etmeyi daha erken öğreniyorlar. Çocuğunuzun yaşından önce, onun gerçekten hazır olup olmadığıyla ilgilenmemiz gerekmektedir. Bu çocuğunuzun gelişimiyle ilgilidir. Bundan dolayı çocuğunuzun üstünde baskı kurmak yerine onun davranışlarını gözlemleyin ve çocuğunuz hazır olmadan; tuvaletini haber vermesi için zorlamayın.

Eğer çocuk hazır olmadan tuvalet alışkanlığı kazandırılmaya çalışılırsa bir takım olumsuz sonuçlar ortaya çıkabilir ki bir anlamda ‘tutmaya’ karşılık gelen kabızlık da bunlardan birisidir. Elbette kabızlık beslenme gibi değişik faktörlere de bağlı olarak ortaya çıkabilir.

Tuvalet eğitimine başlamak için kesin bir yaş vermek çok doğru olmamakla birlikte çocukların fiziksel ve bilişsel gelişimleri açısından genel olarak 18-24. aylar en uygun aylardır. Ancak tuvalet eğitimine daha geç hazır olan çocuklarda vardır. Çocuğunuzun tuvalet eğitimine  hazır  olması  için  bazı  değişikliklerin  çocuğunuzda meydana gelmesi  gerekmektedir. Bunlardan bazıları şunlardır;   
  
1- Çocuğunuzun gün içinde en az 2 saat kuru kalması ya da gündüz uykusundan sonra altının kuru uyanması
2- Dışkılamanın düzenli ve öngörülebilir olması
3- Çocuğunuzun gerek yüz ifadesi gerekse beden dili ile çiş ya da kaka yapmak üzere olduğunu ifade ediyor olması
4- Çocuğunuzun basit yönergeleri takip edebilmesi
5- Tuvalete kendisinin yürüyerek gidip gelebilmesi ve bezini çıkarırken giyinirken yardım edebilmesi, aktif olması
6- Kaka yaptıktan sonra rahatsız olarak bezinin değiştirilmesini talep etmesi
7- Tuvalet ya da lazımlığı kullanmayı istemesi
8- İç çamaşırı giymeyi istemesi

Yukarıda saydıklarımı çocuklarınızda gözlemliyorsanız çocuğunuz tuvalet eğitimine hazır demektir. Buraya kadar olan kısım çocuğunuzun yaptıklarıydı; ama bu tuvalet eğitiminde size de büyük görevler düşüyor.

• Öncelikle sabırlı olun, onunla inatlaşmayın. Çocuğunuzdaki özellikleri gözlemleyin; eğer çocuğunuz hazır değilse; başında bekleyip "Yapmanı bekliyorum." demek sadece zaman kaybıdır.

• Çocuğunuzla konuşurken çiş ve kaka kelimelerini ayrı ayrı kullanın ki bunların farklı şeyler olduğunu algılasınlar. Bunlara aile içinde başka terimler uydurmayın; çünkü çocuğunuz aile dışında da tuvalete gitmek istediğinde bu kelimeleri kullanacaktır. Diğer kelimelerle sizin özeliniz sizin utanmanıza sebep olabilir.

• Çocuğunuzun ilk denemelerinde "Benim kızım/oğlum çişini yapıyor." gibi cümleler sarf ederseniz, çocuğunuz eylemin farkına varacaktır ve daha sonraki denemelerinde bu söyledikleriniz onun tarafından "Çişim/kakam geldi." mesajına dönüşecektir.

• Çocuğunuz için ona uygun boyutlarda oturak veya lazımlık alın. Bu bir köşede dursun. Böylece çocuğunuzun gözü alışır. Eğer ürkmüşse bir müddet ara verin, ara sıra kendi tuvaletinize de oturtun ki her yere lazımlık taşımak zorunda kalmayın.

• Çocuğunuzun tuvaletini bir şekilde yapması onun psikolojisiyle de ilgilidir. Doğru bir şekilde yaptığında ona övgü sözcükleri söyleyin veya yanağına bir öpücük kondurun ama bunu çok abartmayın, çünkü çocuklar çok akıllılar. Sizin bu konudaki hevesinizi görüp bunu kullanabilirler. Mesela; bir şey istediğinde siz onu yapmazsanız o an tuvaletini yapabilir. Asla çocuğunuzun moralini bozmayın; tuvaletini yapmazsan seni iğneciye veririm gibi. Bu, onda psikolojik davranış bozukluğuna sebep olabilir.

• Her çocuk tuvalet eğitimi süresince ara sıra da olsa altına kaçıracaktır. Kesinlikle abartılı ya da aşırı tepki vermekten kaçının. Sadece bir dahaki sefere lazımlığı kullanabileceğini hatırlatın.

• Tuvalet eğitiminiz süresince çocuğunuza engel olmayacak kıyafetler giydirin.
• Çocuğunuz tuvaletini yapmaya yeni başladığında destek olmak için siz de onun yanında bulunun. Bu düzenli bir alışkanlığa dönüştüğünde çocuğunuzu artık kendi başına bırakabilirsiniz.

• Gündüz tuvalet alışkanlığı kazandırıldığında gece eğitimine başlayın. Bu daha uzun zaman alabilir. Gündüz alışkanlığı kazandı diye hemen alt bezini çıkarmaya kalkışmayın. Yatağını temizlemesinde kolaylık olsun diye çarşafın altına onu rahatsız etmeyecek şekilde naylon bir örtü serebilirsiniz. Yatmadan önce sıvı alımını azaltırsanız; gece tuvalete gidişini de azaltmış olursunuz. Çocuğunuza, onun yanında yer aldığınızı belirten mesaj vermek için tuvaleti geldiğinde sizi uyarabileceğini söyleyiniz.

Bu özellikler sağlandığında tuvaletini kendi yapmaya hazır hale gelecektir. Artık çocuğunuzu ve sizi daha rahat günler bekleyecektir.