4-5 yaş çocuklarının gelişimsel özellikleri

ÇOCUĞUN ZİHİNSEL GELİŞİMİ

Başkalarının aynı nesneyle ilgili farklı bakış açıları olabileceğini fark etmeye  başlarlar.

 4 yaşta bu kavram gelişir. 4 yaşta çocuklar kendi görüşlerinin yetişkininkinden farklı olduğunu anlarlar. Her gün evde kullanılan eşyalarla ilgili bilgileri artar. Nesneleri geometrik özelliklerine (kare, daire, üçgen gibi) göre ayırabilirler. En büyükten en küçüğe doğru nesneleri sıralayabilirler. En az 4 ana rengi (mavi, sarı, kırmızı, yeşil) doğru söyleyebilirler. 10 veya daha fazla sayıdaki nesneyi sayabilirler. Zaman kavramını anlamada artış gösterirler. Okul öncesi dönemde, çocuklar günlerin sabah, öğlen ve akşam olarak zamanlara bölündüğünü, yılda 4 mevsim bulunduğunu bilirler. Haftanın bazı günlerini bilebilirler. Zamanın, saat ve dakikalara bölündüğünü anlarlar. Günlük zaman aralıklarının (rutinlerin) sırasını anlarlar. Örneğin, öğle yemeğinden önce kahvaltı edilir gibi. Bilerek yalan söyleyebilirler. Çocukların başkalarını kandırma becerisini ne zaman geliştirdikleri konusunda fikirler çelişkilidir. Bazı araştırmacılar, çocukların 3 yaşta bu beceriye sahip olduklarını söylerler ancak çoğu bilerek yalan söylemenin 4 ve 5 yaştan önce gelişmediğini ifade ederler.

ÇOCUĞUN DİL GELİŞİMİ

 Kardeşlerinin isimlerini söyleyebilirler. Adreslerini söyleyebilirler. 6 kelimeden oluşan, karmaşık cümlelerle konuşurlar. Bu yaşta dil becerileri oldukça zenginleşir. Dildeki tüm sesleri çıkartabilirler. Kelime hazineleri 1500 kelimeye çıkar. Uzun hikayeler anlatabilirler. Günlük olayları, rüyalarını, hayallerini paylaşırlar. Dinledikleri hikayeyi hatırlayabilirler.

ÇOCUĞUN BEDENSEL GELİŞİMİ

 Çatal kaşık kullanmanın yanı sıra bıçak kullanmayı deneyebilirler.Ağızlarını çalkalayabilirler. Söylenmeden burunlarını temizlerler. Dişlerini fırçalayabilirler.Saçlarını tarayabilirler. Yardımsız giyinebilir ve soyunabilirler. Gece tuvaletlerini kontrol edebilirler.

10 cm yükseklikteki nesnelerin üzerinden atlayabilirler. Nesnelerin etrafında koşar ve zıplarlar.10 sn ve üzerinde tek ayak üstünde durabilirler. Kilden/ hamurdan şekiller yapabilirler. Küçük boncukları ipe dizebilirler. Üçgen, kare ve diğer geometrik şekilleri kopyalayabilirler. İnsan resmi çizebilirler ve vücudunda bazı detaylar olabilir. Tuvalet ihtiyaçlarını karşılayabilirler. Tuvalet temizliğini yaparlar, sifonu çekip, ellerini yıkarlar ve kurularlar Bisiklete binebilirler. Zıplar, takla atar, sallanır, tırmanırlar.Yetişkinlerin sahip olduğu koordinasyon ve dengeye sahiptirler.Salıncakta sallanır. Kolayca ve güvenli zıplar, tırmanır, sallanırlar.Takla atmak için kasları güçlenmiştir

ÇOCUĞUN SOSYAL-DUYGUSAL GELİŞİMİ
 
 Arkadaşları gibi olmak isterler. Çok  uyumludurlar.Arkadaşlar, düşüncelerini,davranışlarını etkilerler ve onlar gibi olmak isterler. Başka ailelerin farklı değerleri ve fikirleri olduğunu öğrendiklerinde bu bilgiyi bazı şeyleri evde talep ederek denerler. Örneğin, yasak TV programlarını izlemek, kendi evlerinde izin verilmeyen yiyecekleri yiyebilmek için...vb. Arkadaşlarını memnun etmeye çalışırlar. 4 yaşındakiler için arkadaşları farklı davranışların, değerlerin, yaşam biçiminin göstergeleridir.
Arkadaşlarını ailesini, eşyalarını, evlerini görmeleri için evlerine davet ederler.Onları memnun etmeye ve buna uygun yeni davranışlar sergilemeye başlarlar.Gerçekle, hayali birbirinden ayırt edebilirler.Gerçekle uydurma arasındaki farkı öğrenmeye başlarlar. İkisi arasında gidip gelirler ancak 3 yaştaki gibi kafaları karışmaz. Dans etmekten şarkı söylemekten ve oynamaktan hoşlanmaya başlarlar. Kurallara daha fazla uyarlar. 5 yaşına yaklaşırken çocuklar basit bir ahlak duygusuna sahiptirler. İyi ve kötü kavramlarını keşfetmeye çalışırlar. Anne babayı memnun etmek için ve cezadan kaçmak için katı bir şekilde kurallara uyarlar. Sonuçlar her şeyden daha önemlidir. Değerli bir şeyi kırdıklarında kendilerinin kötü olduğunu düşünürler (kaza bile olsa). Kaza ile kötü davranış arasındaki farkı anlamalarına yardımcı olunması gerekir. Bazen talepkar, bazen de işbirlikçi olurlar.4 yaşında beklenmedik duygusal tepkileri kontrol altına alabilmektedirler. Karşı gelme, itiraz duygularını kontrol edebilmede hala güçlük çekmektedirler. Aile kurallarına uymayabilirler, anne veya bakıcılarını rahatsız etmek için kötü davranabilirler, kaba konuşabilirler. Kötü davranışlar, küçük yaşlardaki sınırları test etmeden farklı olarak bu dönemde bilinçli yapılır. Bu değişimlere rağmen, çocuklar anne veya kendilerine bakan kişiyi memnun etmeye çalışırlar. Bunu yapmak için belli şeyleri yapmaları gerektiğini belli şekilde davranmaları gerektiğini bilirler.