-Önce sol kolumda erime başladı. Kolumu şimdi başımın üzerine kaldıramıyorum. Sağ koluma da geçti. Boynum hep ağrırdı zaten!. Hızla sağa ve sola çeviririm, bir ses çıkar, rahatlarım. Son zamanlarda yürümem de "zor" hale geldi. 10 yıl evvel bir trafik kazası geçirmiştim. Bir süre boyunluk kullandım. Galiba tüm bunlar o kazanın eseri.....
Omur kemiği nedir? Kaç bölgeye ayrılır? Ne işe yarar?
Omur kemiği omurga dediğimiz yapının tek bir parçasıdır. Boyun omurgası 7 tane omur kemiğinin tesbih tanesi gibi yan yana dizilmesi ile oluşur. Sırtta 12, belde 5, kuyruk sokumunda da leğen kemiğine yapışık 5-6 tane daha omur bulunur. Üzerine karın ve göğüs kafesi içindeki organların ağırlıkları, kolun ve başın ağırlığı biner. Bizi taşıyan bir yapıdır. Omurların birbiri üzerine oturan düz kemik yüzeyleri olduğu gibi arka tarafında "yüzük gibi" ortası boş bir yapısı daha vardır. Yan yana dizildiklerinde bu yüzük bölümleri bir kapalı boşluk oluşturur. Bu boşluğa "omurilik" dediğimiz beynin uzantısı, sinirlerin başladığı yapı yerleşir. Sinirler ise bu omur kemikleri arasında bulunan deliklerden çıkarak kaslara gider ve onları çalıştırır. Ayrıca bu yapı içinde omurilik sıvısı, omuriliği besleyen kan damarları da bulunur. Tek bir uzun kemikten farklı olarak, birer birer dizilmeleri bu yapıya gövdeyi taşıma görevi sırasında esneklik, hareket edebilme yeteneği kazandırır. Omur kemikleri arasında ise "disk" adını verdiğimiz mindere benzeyen bir başka yapı vardır. Kemiklerin birbirine sürtünmesini engeller, ağırlığı azaltır. Omur kemiklerini hem dıştan, hem de içten sıkıca saran ve birbirine bağlayan kas ve bağ yapıları ile sağlam ama aynı zamanda oynak olan bir omurga yapısı oluşur.
Neden ve nasıl etkilenirler? Hangi olaylar ile, kimlerde ve hangi yaşta ortaya çıkar? Omur etkilenmesi ile omurilik etkilenmesi arasında nasıl bir ilişki vardır?
Hem yük taşıyan, hem de oynak olan bu yapı hareket ederken belli bir sınırda bu işi yapar. Bu sınırlar içinde biz boynumuzu sağa - sola çevirebilir, öne ve arkaya eğilebilir ve hatta gövdemizi arkaya doğur döndürebiliriz. Ağırlık ve hareket hem kemikleri ve hem de bağları ciddi olarak etkileyen bir durumdur. Bunu herkes kendi pratik hayatında görmüştür. Değirmen taşları sürtünürken ufalır şekil değiştirir, salıncak ipi sallanma sonrasında hem kendini hem de asıldığı yeri aşındırır. "Ağırlık ve hareket edebilme sınırları sürekli olarak aşıldığında ise "omurlar ve bağlar" etkilenir. Yapısı değişir - şekli değişir, öne arkaya doğru kayar, arada bulunan disk yapısı fıtıklaşır. Hele kaza geçirme ile boyun kemiklerinde etkilenme gibi olaylar da yaşanmış ise bu iyice belirgin hale gelir. Bu daha çok ileri yaşta ortaya çıkarken, erkeklerde kadınlara göre daha fazla gözlenir. Omur kemiklerinin değişmesi ile içinde bulunan omurilik yapısına kalan yer de değişir - azalır. Bu alan azalması omurilik için iyi değildir. Gelen damarlar sıkışır ve büzülür, yaşayacak - beslenecek yer kalmaz. Ayrıca omurilik baskı altında kalır, buradan çıkan dışarı çıkan sinirler de sıkışır ve zedelenir.
Omurilik etkilenmesi sırasında hangi yakınmalar gözlenir?
Gerek omurilik içinde yaşayan ve gerekse de omur kemikleri arasındaki deliklerden çıkarak kasa giden sinirler etkilendiğinde becerikli el hareketleri bozulur, kaslarda gözle görünen erimeler oluşur. Bu erime içine çökme olarak gözlenir. Omurilik etkilenmesi ile bacağa giden bilgiler de taşınamaz ve yürürken bacaklarda kasılma - yürümede yavaşlama ortaya çıkar. Ayaklar tam olarak istenilen hareketi yapamaz. Beyinden barsaklara ve idrar torbasına giden yollar da etkilenir. Kabızlık ile idrara sık gitme, idrara yetişememe, idrar kaçırma gibi durumlar gözlenir.
Nasıl tanınır ve tedavi edilir? Bu hastalığa yakalanmamak için ne yapmak gerekir?
Kol ve bacaklarda daha önce yapılabilen hareketlerin kaybedilmesi ya da kaslarda erime olması durumlarında başvurulacak kişi Nöroloji hekimidir. Sizi dinleyen ve muayene eden hekim yakınmaların omurilik ile ilişkili olduğunu görecek ve omurilik görüntüleme yöntemlerine başvuracaktır. Ayrıca sinirlerdeki etkilenmeyi ortaya koymak için de elektromyografi yöntemini kullanacaktır. Omuriliğin içinde yaşadığı alan ciddi derecede daralmış ise ve omurilik içinde değişmeler ortaya çıkmaya başlamış ise ameliyat olmak gerekebilir.
Hastalığa yakalanmamak için omurga yapısı "hor" kullanılmamalıdır. Yani çok ağırlık bindirilmemeli, kaslar kuvvetlendirilmeli, omurga hareket sınırları aşılmamalıdır. Egzersiz yapmak, dengeli ve sağlıklı beslenmek, fazla kilolardan uzak durmak da iyi olacaktır.
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.